- Liên quan đến việc học và thi ở bậc học cao học ở một số trường hiện nay
khá nhàn nhã, theo kiểu “cưỡi ngựa xem hoa”, PGS.TS Đặng Quốc Bảo, nguyên Hiệu
trưởng trường Cán bộ quản lý giáo dục nay là Học viện Quản lý giáo dục, đã có
buổi trao đổi với PV VietNamNet xung quanh vấn đề này.
Mẹ thạc sĩ xót xa cảnh con lớp 1
Đây là tâm sự của một bà mẹ ở quận
Đống Đa, Hà Nội, hiện đang là học viên cao học đồng thời có con trai vừa bước
chân vào lớp 1 cách đây chưa đầy 2 tháng.
Thi vào lớp 1 khó hơn thi cao học?
Để vào học lớp 1, nhiều trẻ mẫu giáo phải oằn
mình luyện viết trong các lò luyện, trong khi không ít sinh viên mới tốt nghiệp
ĐH, công chức chỉ cần ung dung nộp tiền, học ôn là chắc chắn đỗ cao học.
|
Thưa thầy, có một thực tế là hiện nay, ở bậc cao học, việc học và thi khá
nhàn nhã. Thậm chí, nhiều người còn cho rằng việc học cao học còn nhẹ nhàng hơn
so với học sinh tiểu học ở các thành phố lớn, thầy đánh giá thế nào về thực trạng
này?
|
PGS.TS Đặng Quốc Bảo
|
Tôi cũng không phủ nhận, hiện nay, việc học cao học ở một số trường hợp do
quản lý không chặt chẽ đã bộc lộ sự dễ dãi. Họ dù tốt nghiệp là những thạc sĩ
giấy “có mũ, có áo” nghĩa là có bằng cấp nhưng cái đầu thì rỗng. Đừng nên nói là
học thạc sĩ dễ dàng hơn học tiểu học nếu người học và người dạy có lương tâm,
học thật và thi thật. Ở bậc tiểu học, người thầy tránh làm cho trò căng thẳng
song cũng phải yêu cầu học trò “động não”, phải biết “lập chí” ngay từ khi còn
nhỏ. Tôi cũng xin nói thêm đào tạo cao học phải lấy phương thức người học “tự
học” là chính. Nếu người học không biết tự động học tập, học theo tinh thần “sáu
mọi” (Học mọi nơi, mọi lúc, mọi nguồn, mọi vấn đề, trong mọi hoàn cảnh, bằng mọi
cách) thì sẽ rất ít kết quả. “Tự học” tưởng bề ngoài là nhàn song người “tự học”
nghiêm túc sẽ rất vất vả trong “nội tâm”.
Thưa thầy, không thể phủ nhận hiện tượng ở bậc học cao học, một số thầy, cô
chấm luận văn theo kiểu “chấm thầy” là chính, nghĩa là nể nang thầy hướng dẫn
chấm rất “thoáng” cho các học viên dù luận văn chưa thực sự chất lượng?
Tôi đồng ý là cá biệt có những hiện tượng như thế, Có những hội đồng “hữu
nghị” tức là thầy cô nể nang nhau hay thương trò nên đã “nương tay” trong việc
đánh giá luận văn. Tuy nhiên, đó không phải là phổ biến. Có những luận văn sơ
sài, cẩu thả dù thầy hướng dẫn có uy tín, thân thiết đến mấy người chấm cũng
không thể đánh giá cao.
Theo tôi, với đào tạo thạc sĩ nên có cơ chế thẩm định lại luận văn. Nên giao
cho một số nhà khoa học có uy tín rút ra ngẫu nhiên một số luận văn để thẩm
định, đánh giá lại chất lượng. Nếu luận văn nào còn nhiều thiếu sót mà được Hội
đồng bảo vệ cho điểm cao thì người thẩm định nên kiến nghị hạ điểm, thậm chí có
thể hủy kết quả.
Về bản thân thầy, đã bao giờ thầy phải chấm “nương tay” vì “nể” thầy hướng
dẫn của học viên chưa?
Tôi có thể khẳng định, trong cuộc đời đi dạy của mình chưa bao giờ tôi chấm
quá điểm cho luận văn của học viên khi sản phẩm của họ chưa tốt, chưa được đầu
tư công phu hay có tính sáng tạo.
Thầy có thể cho một số giải pháp để nâng cao chất lượng dạy và học bậc
thạc sĩ hiện nay?
Theo tôi nên “thắt” lại về số lượng đối với các cơ sở mà điều kiện đào tạo
chưa thật sự đảm bảo tốt. Nhìn chung đầu vào phải được sàng lọc kĩ càng và quá
trình đào tạo nên thực hiện nghiêm cẩn. Hiện nay nhiều cơ sở đào tạo cao học
được mở ra nhưng chất lượng chưa thực sự được đảm bảo.
|
Nhiều luận văn thạc sĩ dù dở tệ vẫn được "nương tay" vì "nể" thầy hướng dẫn (Ảnh minh họa. Nguồn: SVVN)
|
Về phía người dạy, phải có cái tâm, không bàn giao cho xã hội “sản phẩm” rởm,
kém chất lượng khiến dư luận phải lo lắng.
Theo thầy, những căn bệnh này của giáo dục có phải xuất phát từ việc chúng
ta thiếu một triết lý giáo dục đúng đắn?
Không phải từ xưa đến nay, chúng ta không có “triết lý giáo dục”, mà ở mỗi
thời đại đã có một “triết lý giáo dục” phù hợp. Nếu không xác định được “triết
lý giáo dục” phù hợp với thời đại thì đất nước không thể tiến lên được.
Thời phong kiến, Việt Nam tiếp thu phương thức giáo dục của Trung Quốc. Nền
giáo dục đó đã đào tạo tầng lớp trí thức theo tiêu chí: Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí,
Tín. Chúng ta vừa phải chống Hán hóa lại vừa phải tiếp thu tinh hoa của văn hóa
Trung hoa. Tuy nhiên, nền giáo dục đó chỉ phù hợp với xã hội phong kiến, lấy
kinh tế tự nhiên, tự cấp tự túc làm cơ sở.
Khi người Pháp chiếm nước ta, họ đã cải biến nền giáo dục cựu học thành nền
giáo dục tân học, phục vụ cho mục tiêu thực dân. Các sĩ phu tiến bộ đã phát động
cuộc duy tân giáo dục theo hình thức tân học, gạt bỏ các yếu tố thực dân. Sau
này dòng giáo dục yêu nước cũng tận dụng các yếu tố tiến bộ của hình thức tân
học để phục vụ công cuộc giải phóng đất nước.
Sau khi nước nhà giành được độc lập, chúng ta đã có một nền giáo dục dân chủ
nhân dân (với phương châm “dân tộc, khoa học, đại chúng”). Từ thập niên 50 của
thế kỉ trước, một số lượng khá đông trí thức được đào tạo từ Liên Xô và các nước
XHCN (Trung Quốc và Đông Âu) trở về nước, đã mang theo mô hình giáo dục XHCN về
áp dụng ở nước ta. Nền giáo dục XHCN hay “triết lý giáo dục” mang các giá trị
XHCN đã đào tạo được một đội ngũ trí thức đông đảo đáp ứng yêu cầu công cuộc xây
dựng CNXH ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất nước nhà. Triết lý giáo dục của
thời kì này là đào tạo lớp người có “Nhân – Nghĩa – Trí – Dũng – Liêm”
Bước vào thời kỳ “Đổi mới”, nền giáo dục của chúng ta chưa theo kịp với động
thái thời đại. Thế hệ trẻ đang gặp phải nhiều khó khăn trong việc tu dưỡng nhân
cách khi cùng một lúc chịu sự tác động của ba nền kinh tế: Kinh tế XHCN, kinh tế
thị trường và kinh tế tri thức. Hiện nay, chúng ta đang thiếu một triết lý giáo
dục giúp cho một thế hệ trẻ thích ứng với tác động của ba trạng thái kinh tế
trên.
Xin cảm ơn thầy!
Tôi đi chấm luận án
Tôi cũng từng đi chấm luận án tiến sĩ. Tôi nói với hội đồng là luận án này
không nên cho xuất sắc dù người chấm và người làm luận án có mối quan hệ thân
thiết với tôi.
Cuối cùng chỉ có mình tôi không cho xuất sắc còn các thành viên trong hội
đồng đều đánh giá luận án này xuất sắc hết. Luận án này không yếu nhưng không
phải là xuất sắc. Cũng có trường hợp tôi bác luận án nhưng sau đó gặp bao nhiêu
phiền toái. Cuối cùng, Bộ GD – ĐT tổ chức cho 1 hội đồng khác chấm lại luận án.
Tất cả các thành viên trong hội đồng này đều bỏ phiếu trống như tôi. Trong khi
đó hội đồng đầu tiên thì có đến có 3 người cho xuất sắc.
Theo tôi, dù luận án này không kém nhưng không xuất sắc. Bên cạnh đó, nghiên
cứu sinh khi trả lời bảo vệ luận án cũng không trả lời được nên tôi không thể
cho xuất sắc.
Với nghiên cứu sinh này, tôi cũng khuyên là tốt nhất không nên bảo vệ mà nên
viết lại. Tuy nhiên, anh này trình bày rằng, luận án đã in và gửi đi, tóm tắt
luận án cũng đã gửi cho các chuyên gia, tất cả đều đánh giá tốt chỉ trừ mỗi mình
tôi thôi.
Tôi cũng nói với nghiên cứu sinh ấy rằng: “Thôi được, tôi sẽ giúp em bằng
cách rút khỏi hội đồng. Tôi không chấm luận án kém”.
Tôi làm đơn gửi lên Bộ GD - ĐT nói rằng tôi đang tham dự kì họp quốc hội,
không có thời gian cho nên tôi xin rút nhưng Bộ đã không trả lời.
Đến khi họp xong Bộ gọi điện cho tôi nói là mời thầy cứ đi chấm. Lúc ấy tôi
phải nói thật là luận án yếu quá tôi không muốn chấm. Bộ cũng nói là rất mong
các thầy nghiêm khắc làm việc đảm bảo luận án có chất lượng.
Chúng tôi mong thầy đi chấm nên đành phải đi. Đến nước này tôi cũng nói với
nghiên cứu sinh là chờ bài bảo vệ của nghiên cứu sinh thế nào tôi sẽ quyết định.
Tuy nhiên, “bài cãi” quá tệ nên tôi phải bỏ phiếu trống
Sau đó, tôi cũng nhận được những phản ứng từ thầy giáo và nghiên cứu sinh. Nhưng
điều quan trọng là cuối cùng Luận án trên đã không được công nhận
(GS.TS Nguyễn Minh Thuyết, nguyên Phó Chủ nhiệm UB Văn hoá, Giáo dục, TTN&NĐ của
Quốc hội)
|
Ngọc Trang (thực hiện)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét